Op 21 november 2022 diende een journalist van SPiT een klacht en verzoek tot bemiddeling in bij het Adviescollege Openbaarheid en Informatiehuishouding (ACOI). Aanleiding voor de klacht was het ruimschoots overschrijden van de beslistermijn voor zijn verzoek om informatie over pelagische visserij.
Hoewel het verzoek ruim twee jaar daarvoor was ingediend, had het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) – voorheen het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit – maar een klein deel van de documenten beoordeeld en verstrekt.
De bemiddeling is afgerond
Het verzoek van de journalist is tijdens de bemiddeling in januari 2024 afgehandeld, ruim drie jaar nadat het was ingediend. De afhandeling van een bezwaarschrift ten aanzien van het laatste deelbesluit heeft vervolgens nog vier en een halve maand in beslag genomen. Daardoor kan helaas niet gesproken worden van versnelling.
Belangrijke functie journalistiek
Hoewel de gesprekken inzicht gaven in de achterliggende oorzaken van de trage afhandeling, werd ook duidelijk dat journalistieke onderzoeksprojecten daardoor niet van de grond komen en de journalistieke controle op het openbaar bestuur in het geding komt. Dit is ernstig.
De journalistiek heeft een belangrijke functie in onze democratische rechtsstaat. Als publieke waakhond controleert hij de macht en zorgt ervoor, met informatie gebaseerd op accurate en objectieve feiten, dat machthebbers over hun handelen rekenschap afleggen aan het publiek. Ook dragen media bij aan democratische participatie: door het creëren van of fungeren als forum voor publiek debat, waar informatie te vinden is over het reilen en zeilen van de democratie zodat mensen in staat zijn om goed geïnformeerd te kunnen meedoen en meepraten. Om die rol goed te kunnen vervullen, is het belangrijk dat journalisten het publiek tijdig kunnen informeren en daarvoor toegang hebben tot overheidsinformatie: openbaar, tenzij in de woorden van de Wet open overheid.