Op 10 januari 2023 diende een journalist een klacht en verzoek tot bemiddeling in bij het Adviescollege Openbaarheid en Informatiehuishouding (ACOI).
Aanleiding voor de klacht was het uitblijven van een ontvangstbevestiging of andere reactie op het door hem ingediende Woo-verzoek van 30 november 2022 bij het ministerie van Buitenlandse Zaken (BuiZa) inzake het misdrijf ecocide. Nadat de journalist contact opnam met het ministerie, bleek dat het Woo-verzoek zonder overleg in behandeling was genomen als een inzageverzoek. Hierdoor kreeg de journalist de indruk dat zijn verzoek niet serieus werd genomen en dat met zijn journalistieke belang geen rekening werd gehouden.
De bemiddeling is afgerond
Nadat de klacht bij het ministerie bekend werd, is het Woo-verzoek voortvarend door het ministerie opgepakt. Vervolgens heeft het ministerie op 24 maart 2023 een beslissing genomen op een eerste deel van het Woo-verzoek en daarbij in totaal 169 documenten geïnventariseerd en gedeeltelijk openbaar gemaakt. Ook heeft het ministerie voorgesteld om de journalist nadere inzage te geven in fysieke dossiers en documenten die niet bij het Woo-besluit betrokken waren.
Op meerdere momenten is fysieke inzage gegeven en heeft de journalist dossiers kunnen selecteren die relevant zijn voor zijn Woo-verzoek. Het ministerie heeft toegezegd ernaar te streven met betrekking tot deze documenten uiterlijk 1 oktober een nieuw Woo-besluit te nemen. Daarop is de bemiddeling met instemming van de journalist beëindigd.
Belang van tijdige overbrenging
De journalist heeft tijdens de bemiddeling zijn zorgen geuit over het niet tijdig overbrengen van oudere dossiers naar het Nationaal Archief. Dit had tot gevolg dat de journalist zich via een Woo-verzoek moest wenden tot het ministerie, waar hij anders had kunnen aankloppen bij het Nationaal Archief. Doordat de afhandeling van het Woo-verzoek veel tijd in beslag heeft genomen, moest de journalist zijn onderzoek voorlopig afronden zonder over de gevraagde informatie te kunnen beschikken. Dit terwijl het in een democratische rechtsstaat essentieel is dat journalisten het handelen van de overheid kunnen controleren en het publiek daar (tijdig) over kunnen informeren.
Het Adviescollege vertrouwt erop dat eventuele achterstanden bij het overbrengen van informatie naar het Nationaal Archief de aandacht hebben bij het ministerie.