De Wet open overheid is misschien wel de meest intensief geëvalueerde wet als je bedenkt hoe kort deze pas bestaat. Deze verzuchting klonk bij verschillende genodigden bij het door de Tweede Kamercommissie van Binnenlandse zaken georganiseerde Rondetafelgesprek Uitvoering Wet open overheid op 13 februari.
Sprekers uit wetenschap, bestuursorganen en gebruikers van de wet kregen de kans hun ervaringen met de Kamerleden te delen. Brede consensus bleek er onder de genodigden te bestaan wat betreft de gebrekkige informatiehuishouding van de overheid. Allicht duurt het lang om aan een verzoek te voldoen als je niet weet wat je hebt en waar dat is opgeslagen.
Een aantal sprekers noemde ook de Nederlandse bestuurscultuur als oorzaak voor het soms moeizame proces van het leveren van informatie. Scandinavische landen hebben een cultuur van transparantie, waar onze cultuur meer op privacy is gericht. Professor Voermans illustreerde dit aan de hand van een anekdote over een bezoek van hem aan de Zweedse Hoge Raad. Niet alleen werd hij daar met alle egards ontvangen en ontving hij zonder aarzeling alle gevraagde informatie, de opperrechter vond het vreemd dat dit de verbazing van Voermans wekte. Het was immers informatie van de Zweedse burger en niet van de macht. Zo’n cultuur zag hij tot zijn spijt in Nederland niet.
Driehoek van de Woo
Onze voorzitter Ineke van Gent gaf een toelichting op het position paper wat ACOI voorafgaand aan het gesprek indiende en vroeg met name aandacht voor de zogenaamde ‘Driehoek van de Woo’. Het eerste been van de driehoek raakt aan de eerder genoemde gebrekkige informatiehuishouding van de overheid met de oproep hierin orde aan te brengen. Het tweede been gaat over het belang van actieve openbaarmaking waarover geconstateerd moet worden dat weliswaar dit belang wordt onderkend, maar dat hier nog geen serieus werk van gemaakt is. Het derde been raakt tot slot aan de culturele verzuchting van professor Voermans: zie informatie niet als eigendom van een bestuursorgaan, maar benader een naar informatie zoekende burger als iemand die je een service biedt. Bekijk een informatieverzoek als een kans om een burger service te verlenen, in plaats van de juridische bureaucratische houding die we nu vaak zien.
Adviseur voor regering én parlement
Het is goed dat de Kamer serieus kijkt naar de Wet open overheid. In maart laten de Kamerleden zich verder informeren met een technische briefing over de Wet open overheid, voordat ze hierover met de minister in debat gaan. Ineke van Gent deed de aanwezige Kamerleden het aanbod om bij de voorbereiding van de expertise van het Adviescollege gebruik te maken. Ze riep hierbij in herinnering dat het ACOI niet alleen adviseur van de regering is, maar ook van het parlement. Zeker als het gaat om de werking van de Wet open overheid staat het Adviescollege de Kamerleden graag bij.