ACOI- advies ‘Alles is niets’ over meerjarenplannen informatiehuishouding:
Ontwikkel één nationale aanpak en maak scherpe maar verantwoorde keuzes.
Veel gaat goed, maar de gestelde doelen voor het op orde krijgen van de informatiehuishouding worden niet gehaald. Dit concludeert het Adviescollege Openbaarheid en Informatiehuishouding (ACOI) in zijn advies ‘Alles is niets’ over de meerjarenplannen van de overheid voor de verbetering van de informatiehuishouding.
Het advies is vanmorgen overhandigd aan de staatsecretaris Koninkrijksrelaties en Digitalisering (BZK), Alexandra van Huffelen en de staatssecretaris Cultuur en Media (OCW), Fleur Gräper. Volgens het ACOI wordt er te veel tegelijk gedaan, met te weinig onderlinge afstemming, samenwerking en sturing.
‘Maak scherpe, maar verantwoorde keuzes’
Het Adviescollege adviseert om veel scherpere keuzes te maken bij het op orde brengen van de informatiehuishouding. Want, zoals de titel van het advies luidt: Alles is niets. Niet iedere snipper informatie hoeft even lang en even goed te worden bewaard. Met een risicobenadering kan de overheid informatie die niet belangrijk is scheiden van informatie die wel van waarde is voor burgers, bedrijven en de samenleving. Het Adviescollege adviseert de hoogste prioriteit te leggen bij het duurzaam toegankelijk maken van die laatste categorie. Tot slot is het advies om voluit de technische mogelijkheden te benutten voor verdere automatisering van de opslag, ordening en vernietiging van informatie (als de bewaartermijn is verstreken).
Eén nationale aanpak voor de informatiehuishouding
Het Adviescollege adviseert om alle energie te richten op de uitvoering van de Wet open overheid en Archiefwet en daartoe de aanpak te vernieuwen. De vier meerjarenplannen, van de Rijksoverheid, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, het Interprovinciaal Overleg en de Unie van Waterschappen, moeten worden omgevormd tot één nationale aanpak voor de informatiehuishouding. Het is belangrijk dat die aanpak langdurig wordt volgehouden; in elk geval tot en met 2032. Deze aanpak moet van de bestaande lappendeken van meerjarenplannen één geheel smeden, inclusief een goed georganiseerde evaluatie- en verantwoordingscyclus. Het ACOI pleit voor adequate financiering, op zijn minst voor de taken die de overheden op stelselniveau samen oppakken.
Nationaal Coördinator Openbaarheid en Informatiehuishouding
De nationale aanpak heeft een nationale aannemer nodig die de uitvoering voortvarend kan oppakken: het Adviescollege adviseert daarom om een Nationaal Coördinator Openbaarheid en Informatiehuishouding aan te stellen. Die moet de relevante portefeuilles van het ministerie van Binnenlandse Zaken (verantwoordelijk voor de Wet open overheid) en het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (Archiefwet) verbinden, de samenwerking met en tussen de andere ministeries en decentrale overheden vormgeven en beleidsmatig knopen door hakken. Anders komen de broodnodige overheidsbrede voorzieningen, standaarden, normen en afspraken er niet.
De Inspectie Overheidsinformatie en Erfgoed, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, het Interprovinciaal Overleg en de Unie van Waterschappen hebben in september 2023 preadviezen uitgebracht voor dit advies. Het Adviescollege heeft voor dit advies het rapport Groundhog Day; 35 jaar werken aan een betere digitale informatiehuishouding bij de overheid opgesteld (januari 2024).
