Iedereen heeft recht op informatie over wat de overheid doet, hoe ze dat doet en waarom. Overheidsorganisaties moeten die informatie uit zichzelf geven, of als iemand daarom vraagt. De informatie wordt dan openbaar. Dat is geregeld in de Wet open overheid (Woo).
Openbaarheid is belangrijk voor een vitale democratie in ons land. Zo kunnen burgers, maar ook bijvoorbeeld Kamerleden of journalisten, de overheid controleren. Een open overheid staat ook open voor wat er beter kan. Door het openbaar maken van informatie weten burgers waarom de overheid sommige keuzes maakt. Het helpt ook een samenleving te bereiken waarin iedereen mee kan doen en waarbij mensen geïnformeerd keuzes kunnen maken.
Verplichtingen voor de overheid
De belangrijkste plichten die de overheid heeft volgens de Woo zijn:
Niet alle informatie wordt openbaar
De overheid maakt informatie niet openbaar als openbaarmaking grote nadelen heeft of gevaar oplevert. Bijvoorbeeld voor de samenwerking binnen de regering of voor de veiligheid van de staat. Ook vertrouwelijke gegevens van bedrijven blijven geheim, net als privacygevoelige gegevens (bijvoorbeeld medische gegevens of informatie over iemands geloof of seksuele voorkeur). En wettelijke identificatienummers, zoals BSN of onderwijsnummer, krijgt niet iedereen.
Wanneer openbaarheid té grote nadelen heeft voor andere belangen, wordt deze ook niet openbaar gemaakt. Wanneer openbaarmaking bijvoorbeeld invloed heeft op de betrekkingen van Nederland met andere landen of internationale organisaties, de economische of financiële belangen van de overheid, de opsporing en vervolging van strafbare feiten, de persoonlijke levenssfeer (privacy) en de bescherming van concurrentiegevoelige bedrijfsgegevens of het milieu.